Si ou panse difikilte gason yo genyen pou retire pwal sou figi yo se yon pwoblèm modèn, nou gen nouvèl pou ou. Gen prèv akeolojik ki montre ke, nan fen Laj Pyè a, gason yo te konn raze ak silèks, obsidyèn, oswa moso kokiy paloud, oswa menm itilize kokiy paloud tankou pensèt. (Ay!)
Pita, gason yo te fè eksperyans ak razwa an kwiv, kwiv ak fè. Moun rich yo te ka gen yon kwafè pèsonèl nan anplwaye yo, alòske rès la te konn ale nan boutik kwafè a. Epi, apati Mwayennaj yo, ou te ka ale nan boutik kwafè a tou si ou te bezwen operasyon, senyen, oswa rache nenpòt dan. (De zwazo, yon wòch.)

Nan tan ki pi resan yo, gason yo te konn itilize razwa dwat an asye, yo te rele l tou "kouto-gòj" paske... enben, se te evidan. Lefèt ke li te fèt tankou yon kouto te vle di yo te dwe file l ak yon wòch pou file oswa yon braslè kwi, epi li te mande anpil ladrès (san mansyone konsantrasyon tankou lazè) pou itilize li.

POUKISA NOU TE KÒMANSE RAZE RAF O PREMYE LAJ?
Li sanble pou plizyè rezon. Ansyen Ejipsyen yo te konn kale bab ak tèt yo, petèt akoz chalè a epi pwobableman kòm yon fason pou kenbe pou yo lwen. Pandan ke li te konsidere kòm yon bagay brital pou moun kite pwal sou figi yo pouse, faraon yo (menm kèk fi) te konn mete fo bab pou imite dye Osiris la.

Grèk yo te adopte pratik raze a pita pandan rèy Aleksann Legran an. Yo te ankouraje pratik sa a anpil kòm yon mezi defans pou sòlda yo, pou anpeche lènmi an kenbe bab yo nan konba kò a kò.

DEKLARASYON MÒD OSWA FO PA?
Depi nan kòmansman tan, gason yo te gen yon relasyon lanmou-rayisman ak bab. Pandan plizyè ane, yo te konsidere bab kòm yon bagay ki pa byen abiye, bèl, yon nesesite relijye, yon siy fòs ak virilite, yon bagay ki sal nèt, oubyen yon deklarasyon politik.

Jiska Aleksann Legran, Grèk yo nan tan lontan te konn koupe bab yo sèlman lè yo te nan lapenn. Yon lòt bò, jèn gason Women yo, ozanviwon 300 anvan Jezikri, te konn fè yon fèt "premye bab" pou selebre laj majè yo, epi yo te konn kite bab yo pouse sèlman lè yo te nan lapenn.

Nan epòk Jules Seza, gason Women yo te imite l lè yo te rache bab yo, epi Hadrian, Anperè Women soti nan 117 rive 138, te fè bab la tounen alamòd.

Premye 15 prezidan ameriken yo pa t gen bab (byenke John Quincy Adams ak Martin Van Buren te gen kèk bèl koupe mouton). Apre sa, Abraham Lincoln, mèt bab ki pi popilè tout tan an, te eli. Li te kòmanse yon nouvo tandans—pifò prezidan ki te swiv li yo te gen bab sou figi yo, jis rive Woodrow Wilson an 1913. Epi depi lè sa a, tout prezidan nou yo te byen raze. Epi poukisa pa? Rasaj la fè anpil pwogrè.